Ads by Google Ads by Google

Mana’omia StarKist Samoa tagata faigaluega mo le kamupani

Talu ai le tulaga mana’omia o tagata e fa’afaigaluegaina e le kampani a le StarKist Samoa, o lea ua faia ai le fa’a’iuga a le kovana, i lalo o le tulafono, e toe fa’atagaina ai ona aumai mai Samoa Tutoatasi tagata e galulue i le kampani ‘ia, i lalo o le polokalama, “Guest Worker Permit”.

 

O lea polokalama, e pei ona fa’atulafonoina, e tele ‘ai’aiga e tatau ona fa’amalieina e le StarKist, ma e na o tagatanu’u mai Samoa e agava’a i lalo o le tulafono e fa’atagaina ai.

 

O se vaitaimi lata mai nei sa maua ai e le Samoa News ni fa’amaumauga, o lo’o fa’ailoa le manaomia e le StarKist o tagata galuega. Ma o le tele o ia avanoa faigaluega e mo i latou e fa’amama ‘ia - “fish cleaners”.

 

O le amataga o le masina lenei sa tuuina atu ai se talosaga a Sangdong Kwon, pulesili o le StarKist, i le afioga i le Kovana Sili, Lolo Matalasi Moliga, mo se fesoasoani ma tulai mai ai se fonotaga i le va o sui o le faigamalo ma le StarKist.

 

Ua le gata i lea sa auina atu foi se tusi a Kwon ia Ianuari 8, 2019 i le kovana e taualoa aloaia ai le talosaga e fesoasoani mai le malo e ala i le polokalama o le Guest Worker Permit, e pei ona fa’atagaina mai e le tulafono, mo i latou o tagatanu’u o Samoa mai le malo o Samoa tutoatasi.

 

I lea tusi sa fa’amalamalama ai e Kwon le manaomia e le StarKist o tagata faigaleuga fa’aopoopo ona o le lu’itau tele o lo’o feagai ma le StarKist ua le o atu a latou tagata faigaluega i le taimi sa amata ai galuega i e aso 7 o Ianuari talu mai le malologa masani e lua vaiaso mo aso fiafia o le Kerisimasi ma le Tausaga Fou.

 

Ise tusi i le aso 11 Ianuari, 2019, sa tali ai Lolo i manaoga a le StarKist. Ma ia fa’ailoa ia Kwon e fa’apea talu ai ona o le lu’itau lenei ua feagai ma le kamupani, ma o le a afaina ai galuega fa’asolo ae maise tulaga tau seleni, ae maise le faigata lea ona maua ni tagata faigaluega i totonu o Amerika Samoa; o le mea lea ua ia fa’atagaina ai ona toe fa’aaogaina le “Guest Worker Permit” e pei ona i ai i le tulafono.

 

Ma o lenei fa’atagana, e pei ona fa’aalia e le kovana, e fa’aauau se ia maua se mapusaga o le StarKist i le tulaga o lo’o le lava ai ana tagata faigaluega.

 

Ua fa’atonuina le StarKist Samoa e galulue fa’atasi ma le Ofisa o le Loia Sili, ma le Ofisa o Femalagaiga (Immigration) ina ia mautinoa o lo’o mulimulita’i i ala o le tulafono, i lenei mataupu.

 

O lo’o fa’ailoa foi i le tusi a le kovana e fa’apea o le auina mai o tagata mai Samoa i lalo Guest Worker Permit, o le a fa’aopoopo atili ai nisi o tautua a le malo, e aofia ai le eletise. O le mea lea, ua talosagaina ai e Lolo ia le StarKist ina ia tagai muamua i tagata mai Samoa o lo’o alala i le teritori ae maise tagatanu’u moni o Amerika Samoa, e tuu i ai le fa’amuamua mo le fa’afaigaluegaina i nei avanoa faigaluega.

 

O kopi o le tusi a Lolo sa auina atu i le afioga i le Lutena Kovana, Lemanu Palepoi Sialega Mauga; Taitai Fono o le Komiti Fa’afoe o le Immigration; Loia Sili; Pule sili o le Ofisa o le Immigration, fa’pea a sui sinia o le StarKist Samoa.

 

Sa fesiligia e le Samoa News le so’oupu a le StarKist mo se fa’amatalaga i lenei mataupu, ae maise ai pe fia avanoa faigaluega o lo’o taumafai i latou e fa’atumuina. Ae pe’itai e le i tali mai le tamaitai so’oupu ia Michelle Faist.

 

FA’AFITAULI I LE STARKIST SAMOA

 

I le saunoaga fa’apitoa a le afioga i le Kovana Sili i le aso Gafua ua te’a i le tatalaina o le Nofoaiga Lona 36 a le Fono Faitulafono, sa maua ai le avanoa o le kovana sa fa’ailoa i le Fono ae maise le mamalu tulaga o le StarKist Samoa.

 

“Tele fa’afitauli o lo’o feagai ma le StarKist Samoa,” o le saunoaga lea a Lolo, “ae taumafai pea le tatou faigamalo ina ia fa’atulaga lelei fesootaiga ma le malo tele, fa’atulaga lelei fesootaiga ma atu motu o le Pasefika ina ia faigofie ona agai i luma le StarKist Samoa.”

 

“Tele a mafuaaga ua mafua ai ona fa’aletonu kamupani ‘ia. Mafuaaga muamua, ua le toe maua tulafono a le malo tele, lea sa fai ma fa’amalu, e fa’amalumalu ai nisi o taualumaga o kamupani ‘ia,” o a Lolo lea.

 

O se fa’ata’ita’iga, polokalama e pei o tulafono lafoga fetarale, e penefiti ai kamuapni ‘ia, e pei o le  tulafono 30A  ma le  Headnote 3A “ma isi lava tulafono sa maua ai le mapusaga a le kamupani, ua le toe maua i lenei vaitau.”

 

O isi fa’aletonu, po o lu’itau feagai ma le StarKist, e pei ona saunoa i ai le kovana, o le si’itaga o totogi maualago amata (minimum wage) e pei ona fa’atulafono ina e le malo fetarale. O le aso 30 Setema, 2018 sa toe si’i ai i luga le totogi maualalo i Amerika Samoa, lea o lo’o i ai nei totogi amata i kampani ‘ia i le $5.56 i le itula.

 

“Pei ona silafia e le Fono Faitulafono, o le tele o atunuu, o lo’o tu’uapa ai le ‘ia, o le tetele o totogi maualalo, e i lalo ‘ae o le $1 i le itula,” o se fa’amalamalamga lea a Lolo. “O tatou kamupani ‘ia lea o lo’o i ai nei, o lo’o totogi tagata maualalo i luga ‘ae o le $5 i le itula. E le faigofie la ona fai pisinisi o lo’o fa’afesaga’i ma pisinisi o lo’o maualalo le tau.”

 

“Le isi mafuaga, ua mafua ai ona faigata taumafaiga o lo’o fai nei, o tulafono [fetarale] o lo’o fa’amalosia, ua le gata i le Coast Guard” ae o le Ofisa o le Si’osi’omaga (EPA),” o se fa’aopoopo lea a le Kovana.

 

Sa ia fa’amalalama e faapea o ia vaega o lo’o fa’amalosia tulafono fetarale, “aua le manuia lautele o le tatou atunuu - galuega o puipuiga o le si’osi’omaga, puipuiga o e faimalaga i luga o le sami.”

 

“E le o tu’ulafo’ai la ia vaega le tautuaina o le tatou atunuu i ia tulaga. Ae o ia foi tautua e afaia ai le ola tautupe a le StarKist,” o se tala lea a le Kovana, ma ia fa’amanatu i le Fono Faitulafono, o le tausaga ua te’a sa fa’asalaina ai e le malo fetarale le StarKist ona o le solia o tulafono tau i le siosiomaga ma le gataifale.

 

O le fa’asalaga tupe a le StarKist lea na maua ai le tusa i le $2.5 miliona mo Amerika Samoa.