Filifili Fofoga Fetalai, Maota o Sui mo le isi lua tausaga
O le aoauli o le aso Faraile na te'a nei sa fa’atautoina ai faipule o le Maota Sui mo le Nofoaiga Lona 36 a le Fono Faitulafono. O i latou nei sa manumalo mai i le palotaga lautele sa faia i le masina o Novema i le tausaga ua te’a 2018.
E to’a 21 faipule o le Maota o Sui, e aofia ai le sui o Swains Island, ae i lalo o le Faavae o Amerika Samoa, e le palota le faipule o Swains i mataupu i luma o le Maota atoa se’i vagana ai i komiti fa’atulaga.
Ona o lea vaega o le fa’avae, e na o le 20 faipule e palotaina le Fofoga Fetalai o le Maota o Sui pe a ma’ea le sauniga o le fa’atautoina o faipule. O le tofa ia Savali Talavou Ale, faipule o Alataua talu mai le tausaga e 1981, o lo’o umia le tofi Fofoga Fetalai i le taimi nei.
O nisi o fa’amatalaga sa maua e le Samoa News, talu mai le aoauli o le aso Faraile ua te’a, Tesema 28, o lo’o fa’ailoa mai ai e fa’apea e to’a 16 i latou - o faipule filifilia fou ma faipule ua toe tulai mai ina ua ma’ea le palotaga o le 2018 - ua lagolago le tofa ia Savali e toe avea ma Fofoga Fetalai mo le Nofoaiga fou 36 a le Fono Faitulafono.
O lona uiga o lo’o ua toatele i latou e foliga mai ua sapasapaia ia Savali i le taimi e faia ai le palota mo le Fofoga Fetalai.
Ae o le isi vaega e to’a fa - e aofia ai faipule filifilia fou e to’atolu ma se tasi o faipule ua toe tulai mai ina ua ma’ea le palotaga o le 2018 - o lo’o tumau pea lo latou manatu talu mai palotaga o le 2018 mo suiga. Ma o lea vaega ua ma’ea ona filifilia so latou sui e fa’atula’i mo le tofi Fofoga Fetalai.
Fa’aalia e nisi e fa’apea, o latou nei e to’afa o lo latou lava talitonuga ia tumau le tutoatasi o le Fono Faitulafono i le taimi e faia ai a latou fa’aiuga i mataupu e tuuina ai e le malo e tagai ma iloilo e le Fono.
E fia fa’ailoa atu e le Samoa News e faapea i le palotaina o le Fofoga Fetalai ia Ianuari 3, 2017 - ina ua ma’ea le faigapalota o le 2016 - sa lagolagoina uma e faipule e 20 i lea Nofoaiga 35 a le Maota o Sui le avea o le tofa ia Savali ma Fofoga Fetalai.
I lea foi nofoaiga sa tofusia uma afioga i faipule ma tofiga o ta’ita’i komiti o komiti eseese a le Maota o Sui.
E pei ona i ai i tausaga ua mavae o i latou e le lagolago le Fofoga Fetalai e le maua e i latou se tofiga ta’ita’i komiti. E le gata i lea ae na o le tasi pe lua ni komiti e tautua ai.
Ua le gata i le palotaina o le Fofoga Fetalai, ae e palota foi e faipule le Failutusi o le Maota o Sui ma le Satini i le Maota o Sui, mo le Nofoaiga fou lona 36 a le Fono Faitulafono.
O le aso 14 o Ianuari, 2019 e tatala aloaia ai le Nofoaiga 36 a le Fono, i le tauaofiaga so’ofa’atasi a Maota e lua, e saunoa fa’apitoa ai le afioga i le kovana sili - e pei ona aiaia mai i le fa’avae o Amerika Samoa.
O lea saunoaga a le kovana, e fa’alauaitele ai tulaga o le malo ae maise le atunu’u atoa i le tausaga ua mavae fa’apea se tagai a le faigamalo i le tausaga 2019. O nisi o ia mataupu e aofia ai le tulaga o le tamaoaiga, fuafuaga a le malo o le tausaga 2019, fa’atasi ai ma nisi o mataupu o lo’o fuafua le afioga i le kovana sili e tuuina atu i le Fono Faitulafono e iloiloina ma faia i ai sa latou fa’aiuga.