Ads by Google Ads by Google

Fesiligia Sanitoa ripoti o tupe fa’aalu a le Faletupe o le TBAS


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

Ua talosagaina e le afioga i le ali’i Faipule mai Tuala-uta ia Larry Sanitoa le Teutupe a le Fono Faitulafono, mo se avanoa e tu’uina atu ai ripoti o le tupe mai le Faletupe a Amerika Samoa, le TBAS, se’i faitau ma silasila i ai afioga i Faipule i se tulaga tonu o loo taoto ai le fa’aaluina o tupe a le Faletupe.

 

I lana tusi i le susuga a Talalemotu Mauga, le Teutupe a le Fono Faitulafono i le vaiaso nei, na taua ai e Sanitoa e fa’apea, ina ia tusa ai ma le Tulafono ua mae’a ona pasia (28.0209), lea e fa’atatau i le “Tuuina atu o Fa’amatalaga o Ropoti”, e tatau i le Faletupe o le TBAS ona faila a latou ripoti fa’a-le-tausaga i le Ofisa o le Kovana, le Fono Faitulafono, ma le Ofisa fo’i o Fa’amaumauga o Tupe, i totonu o le 120 aso talu mai le aso na tapunia ai le tausaga tupe tuai.

 

O lea ripoti e pei ona faamanino i lalo o le Tulafono, o le a mafai ai e le Pule o le Faletupe ona fa’ailoa mai le tulaga tonu o loo taoto ai galuega fa’atino a le Faletupe, e aofia ai tupe maua, o tupe fa’aalu, ma le tulaga manuia o loo i ai le tautua a le Faletupe a le malo.

 

O le ripoti lea ua talosagaina e Sanitoa mai le Faletupe, o loo manino i le Tulafono sa pasia ina ua fa’avae le Faletupe, e mafai fo’i ona avanoa kopi o lenei ripoti e faitau i ai le mamalu lautele o le atunu’u.

 

E ese mai i le ripoti fa’aletausaga lea e tatau ona faia ina ia fa’amalieina ai le Tulafono, na taua e Sanitoa le tatau fo’i lea ona faila e le Faatonusili o le Faletupe lana ripoti i Kuata ta’itasi, e fa’atatau i le tulaga paleni o loo i ai le fa’aaogaina o tupe. O lea ripoti o loo mana’omia e le Tulafono faapea ai ma le Komisi a le Feterale o loo faamalumalu i le fa’afoeina o galuega fa’a faletupe i le malo tele.

 

“Afai e te toe manatua, o le Faletupe o le TBAS na fa’avae mai lea i le tupe e $15 miliona, o se vaega lea o le Pone a le malo ma fa’atau mai i le 2016,” o le saunoaga lea a Sanitoa i lana tusi ia Mauga.

 

“E pei ona manino le Tulafono, o le $5 miliona o lea vaega tupe e fa’aaoga e amata ai galuega fa’atino a le Faletupe, ae o le $10 miliona e totoe ai e fa’aagaga mo le tupe galue a le Faletupe.”

 

O le ripoti i tupe fa’aalu atoa ai ma tupe maua a le TBAS e pei ona atagia i lana ripoti sa faila ia Oketopa o le tausaga na te’a nei, na taua ai e Sanitoa ia Mauga ni tulaga faaletonu o loo i ai, ona o loo manino mai ai le tusa ma le $3.7 miliona ($3,705,874) le aofa’i o le tupe o loo gau ai le Faletupe, poo le vaega tupe lea ua leiloa atu ma ua le mafai ona toe maua mai.

 

Afai e fa’atulaga faafaigofie numera e pei ona taua i le ripoti a le Faletupe, na taua ai loa e Sanitoa e fa’apea, tusa lea e $178,000 le tupe e le maua e le Faletupe i le masina, poo le aga’i atu fo’i lea i le $2.1 miliona e le mafai ona toe maua pe a oo atu i le faaiuga o le tausaga tupe lenei.

 

“Na pau le auala e mafai ai ona silafia ma malamalama afioga i Faipule i le tulaga tonu o loo taoto ai galuega fa’atino a le Faletupe, o le tauaaoina mai lea o ripoti ina ia mafai ai ona silasila afioga i Faipule ma latou malamalama lelei ai i le tulaga o le Faletupe ua i ai nei.

 

O le mataupu lava fo’i lenei e tasi sa fia malamalama i ai afioga i Senatoa, na mafua ai loa ona fa’atulaga la latou iloiloga i le vaiaso na te’a nei, peita’i na toe tolopo lea iloiloga ina ua malaga i fafo molimau sa fuafua e valaau, ma ua fa’amoemoe e toe fa’aauau lenei iloiloga pe a toe tauaofia le Fono Faitulafono mai lana malologa e 4 vaiaso o loo fa’agasolo i le taimi nei.

 

O ni isi o mataupu o loo naunau afioga i Senatoa e fesiligia i lenei iloiloga, o se tulaga ua i ai le tamaoaiga o le Faletupe, atoa ai ma le auala o loo tautua ai le Faletupe i le atunu’u, faapea ai fo’i ma taumafaiga mo le fa’amautuina o le numera lea e tatau ona maua mai i le vaega a le feterale, le Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC), ina ia mautinoa ai le malupuipuia o teugatupe i totonu o le Faletupe pe afai ae tula’i mai se fa’aletonu i le auaunaga a le Faletupe a le malo.

 

I lana ripoti otooto sa tuuina atu i le Fono Faitulafono i le masina o Ianuari na te’a nei, na taua ai e le afioga i le ali’i Kovana ia Lolo Matalasi Moliga tulaga manuia o lo o aga’i atu i ai le tautua a le Faletupe a le malo. Sa ia taua fo’i le tiute o lo o ave i ai le fa’amuamua a le faigamalo, o le unia lea o taumafaiga ina ia maua mai le FDIC, ina ia mautinoa ai tulaga malupuipuia o le auaunaga a le Faletupe mo le atunu’u.

 

Na taua e Lolo tulaga lelei o le auaunaga a le Faletupe o le TBAS i le taimi nei, e le gata i le fa’atautaiga o nonogatupe mo tagata ta’ito’atasi, ae faapea fo’i i auaunaga mo pisinisi. E le gata i lea, ua mae’a fo’i ona fa’a tutumu avanoa faigaluega mo Ofisa Sinia sa mana’omia mo le Faletupe, ma ua sologa lelei lana tautua i le taimi nei.

 

“O lo o tupu pea i luga le tamaoaiga o le Faletupe o loo vaaia fo’i le to’atele o le atunu’u atoa ai ma pisinisi o loo latou fa’aaogaina lenei auaunaga taua. O lo o tulaga lelei fo’i tupe fa’asili atoa ai ma polofiti o lo o mafai ona maua mai e le Faletupe mai lana auaunaga i le atunu’u,” o le saunoaga lea a le ali’i kovana.