Ads by Google Ads by Google

Faaopoopo ta’i 5 tausaga i fa’asalaga o ali’i pagota na sosola


[ata: foa'i]
ausage@samoanews.com

E ta’i 5 tausaga lea ua fa’aopoopo e le Fa’amasinoga Maualuga i fa’asalaga o ali’i pagota e to’atolu o lo o tuli i le taimi nei, ina ua ta’usala i latou i le moliaga mamafa o le sola i tua mai le toese, e mafua mai i le fa’alavelave lea na tula’i mai i le masina o Ianuari o le tausaga na te’a nei, lea na latou sosola ai i tua.

 

O ali’i pagota ua toe fa’aopoopo e le afioga i le Fa’amasino Sili ia Michael Kruse a latou fa’asalaga e aofia ai Joe Togitogi, Joseph Iosefa Iakopo ma Ryan Pite.

 

O le ali’i loia fautua lagolago mo tagata lautele ia Rob McNeill na tula’i mo i latou nei e to’atolu, ae o le tama’ita’i loia sili lagolago ia Christy Dunn na tula’i mo le malo, ina ua valaauina lenei mataupu i luma o le fa’amasinoga maualuga i le vaiaso na te’a nei.

 

Na maua le avanoa o ali’i pagota e fa’atoese ai i le fa’amasinoga, atoa ai ma le tu’uina atu o a latou talosaga mo se isi avanoa.

 

Na fa’atoese le ali’i o Pite e tusa ai o lana solitulafono, ma ia fa’ailoa i le fa’amasinoga lona salamo mai le solitulafono sa ia faia, ma ua ia lagona fo’i lona toe fia fo’i i lona aiga.

 

O le lagona salamo lava fo’i lea e tasi na fa’ailoa e Iakopo ma Togitogi ina ua maua lo la avanoa e fa’atoese ai i luma o le fa’amasinoga.

 

Na fa’ailoa e Iakopo pulega le lelei ma le saua o lo o faia e Leoleo fa’asaga ia tei latou i totonu o le toese. O ni isi o nei pulega e aofia ai le fa’amomoe o i latou i luga o le sima malulu mo le 26 aso, e le fafagaina i latou, e le fa’atagaina fo’i ona auina atu i latou i le falema’i pe a mama’i.

 

“O le tele o po matou te momoe fa’atasi ai ma mogamoga ma atualoa, e pei le faiga o i matou o le faiga o meaola, ma ua matou lagona ai le pologa ma le toe fia fo’i i o matou aiga,” o le fa’amatalaga lea a Iakopo.

 

Na fesili Kruse ia Iakopo pe aisea na loka ai o ia i le falepuipui, na tali le ali’i pagota, na loka o ia ina ua ia talepe ni faleoloa ma ave fa’agaoi meatotino sa i totonu.

 

“Aisea la ua e tagi mai ai ua e toe fia fo’i i lou aiga, ae o lena e tuli lau fa’asalaga i le solitulafono sa e faia,” o le fesili lea a Kruse ia Iakopo. Na tali le ali’i pagota, “Ua mafua ona ou toe fia fo’i i lo’u aiga, e le o lelei le tausiga o a’u i totonu o le falepuipui. E faapologa ma fasi, e le lelei fo’i mea’ai o loo fafaga ai a’u fa’apea ai ma isi pagota.”

 

Na fa’ailoa e Togitogi i le fa’amasinoga e fa’apea, e le aloaia e leoleo o le toese aia tatau o pagota. E fiu e talosaga atu i ai mo mea e mana’omia e pei o pulumu, tooth paste, fasimoli, ma isi lava mea laiti latou te mana’omia, e matua le maua lava.

 

“O le tele o taimi matou te fa’alagolago ai i o matou aiga e maua mai ai mea e tausi ai matou i totonu o le toese. E le lelei mea matou te momoe ai, e le lelei mea’ai e fafaga ai matou, e fa’apologa matou e pei o le faiga o manu, ae le o matou o ni manu. O matou o tagata soifua e pei foi o outou,” o le fa’amatalaga lea a Togitogi i le fa’amasinoga.

 

Na fesili Kruse ia Togitogi, pe aisea e ese ai le faiga o ia ma le faiga o isi pagota, ae na tali le ua molia, “E ita leoleo i lo’u sau ma ou tautala atu i luma o le fa’amasinoga i mea moni o loo tutupu i le falepuipui.”

 

Na augani Togitogi i ali’i fa’amasino, afai latou te fia talitonu i le latou fa’amatalaga ua tuuina atu i luma o le fa’amasinoga, saili so latou avanoa e malaga atu ai e asiasi i le toese, ona latou talitonu lea i le tulaga fa’aletonu o lo o i ai le nofoaga o loo tausi ai latou.

 

I le fa’aiuga o lana fa’amatalaga, sa ia fa’atoese ai i le fa’amasinoga e tusa ai o lana solitulafono, ma ia talosagaina ai se avanoa e vave fo’i ai i tua e tausi ona matua ma fai sona aiga mo lona aiga.

 

Na finau le ali’i loia fautua ia McNeill i le fa’amasinoga mo se avanoa e tuli fa’atasi ai se fa’asalaga fou ua fuafua le fa’amasinoga e tuuina atu mo i latou nei, ma a latou fa’asalaga tuai o lo o tuli i le taimi nei.

 

Na fa’ailoa atili e McNeill i le fa’amasinoga e fa’apea, o nei ali’i o ni ali’i e talavou o latou olaga, ma ua sese fa’aiuga ma filifiliga ua latou maua, ua mafua ai ona latou sosola i tua ma le falepuipui, ma latou soli ai le tulafono.

 

Na fa’ailoa e le loia a le malo ia Dunn i le fa’amasinoga e fa’apea, e lagolagoina e le malo le fautuaga a le Ofisa Faanofovaavaaia, ina ia faaopoopo fa’asalaga ta’i 5 tausaga mo i latou nei, ona e le o se taimi muamua lenei ua a’afia ai i latou i le solitulafono o le sosola i tua mai le toese ao tuli ai a latou fa’asalaga.

 

I le mae’a ai o se malologa puupuu a le fa’amasinoga, na saunoa ai loa Kruse e fa’apea, o i latou nei e to’atolu atoa ai ma isi pagota e to’a 3 na lau a latou fa’asalaga i le masina ua mavae, o foliga masani lava nei ua vaai soo i ai le fa’amasinoga i le tele o taimi, ona ua fai ma a latou amio le sosola soo i tua mai le falepuipui.

 

“E le o se tiute o le fa’amasinoga le faatonutonu o auala e tausia ai pagota i le falepuipui, o le tiute lena o le faigamalo ma le pulega o le Falepuipui. Pau le tiute o le fa’amasinoga e fai, o le tu’uina atu lea o fa’asalaga pe afai e fa’amaonia se solitulafono,” o le saunoaga lea a Kruse i ali’i pagota nei e to’atolu.

 

“O mataupu ia ua outou talanoa mai ai, e leai sa matou pisinisi i ai, pau le fautuaga, afai e moni o loo tutupu ni tulaga faapea, e lelei pe a outou talanoa i la outou loia mo sana fautuaga”.

 

Na faailoa fo’i e Kruse i ali’i pagota nei e to’atolu, e le malamalama le fa’amasinoga pe aisea e le fa’asea mai ai pagota uma o loo taofia i le toese i le leaga o le auala o loo tausia ai i latou, ae ua na o se vaega to’aititi lava o pagota ia o loo fa’asea mai, e aofia ai latou e to’atolu ma isi ali’i pagota to’aitiiti.

 

“E le mafai fo’i ona matou toe faia ni suiga i fa’asalaga ua mae’a ona tu’uina atu tou te tuliina. O na fa’asalaga uma e le mafai ona toe suia se’i vagana lava ua tuli fa’amae’a,” o le saunoaga lea a Kruse.

 

E 5 tausaga i le toese lea ua fa’asala ai e le fa’amasinoga i latou nei e to’atolu, ina ua ta’usala i latou i le moliaga o le sola i tua mai le toese. O lea fa’asalaga e faaopoopo ia latou fa’asalaga o loo tuli i le taimi nei.

 

O le masina o Ianuari o le 2017 na sosola ai i tua mai le toese i Tafuna i latou nei e to’atolu, ma latou osofaia nisi o fale i le itu i sisifo o le atunu’u.

 

O Togitogi o loo tuli lana fa’asalaga fa’a falepuipui e 5 tausaga i lona fa’aoolima i se ali’i i Nu’uuli. O Iakopo o loo tuli lana fa’asalaga e 16 tausaga i lona talepe ma gaoi o ni faleoloa ma fale o ni aiga se 10. O Pite o loo tuli sana fa’asalaga e 12 tausaga i le gaoi, talepe fale ma le fa’aoolima.