Ads by Google Ads by Google

Diane Blais, ulua’i faiaoga komipiuta Aoga Maualuga Fa’asao 1983-1985


O le mau na fa'ailoa e Diane Blais, le ulua'i faia'oga Komipiuta a Fa'asao High, o le toniga sa la'eia e teine Fa'asao ma latou faia'oga i le tausaga e 1983, lea na teu fa'apitoa ma ua toe laga mai e fa'ailo i le atoaga o le 30 tausaga talu ona fa'au'u mai le vasega 1988 mai Fa'asao. [ata: Leua Aiono Frost]

Laufofoga fiafia o le tama'ita'i ulua'i Faia'oga o Komipiuta 1983-1985 mo fanau a'oga i Malisi ma Fa'asao Highs i le vaitausaga e 1983-85. Fa'afetai mo lau tautua, e le galo fo'i ou foliga i lau fanau na e a'oa'oina. [ata: Leua Aiono Frost]

O le ulua'i tama'ita'i faia'oga o komipiuta i le A'oga Maualuga a Fa'asao High - ae le’i tu’ufa’atasi ma Malisi - i le 1983-1985, ia Diane Blais, ua toe taliu mai mo le fa'ailogaina o le 30 tausaga talu ona fa'au'u mai le Vasega o le 1988 a Fa'asao High.

 

I lona toe o'o mai ua ia fa'amatala lana tautua, ae maise o mea fo'i sa ia va'aia i le olaga o le fanau a'oga i nei a'oga maualuluga, ae maise o totonu fo'i o le Pule'aga ma lona fa'atautaiga i le fa'ato'a fa'atula'ia o Fatuoaiga i Tafuna.

 

O lana ulua'i galuega o le Failautusi a Katinale Pio Taofinu'u, ma sa tatala lava fo'i Fatuoaiga a'o avea o ia ma failautusi. Tofia mai lea o Quinn Weitzel e avea ma Epikopo o le Pule'aga Samoa Pago Pago, ae ua fa'ai'uina fo'i lana tautua i le tausaga e 1985 ma ua toe taliu i Los Angeles.

 

Na malaga mai o ia  e ofo mai le tautua mai le Pule'aga a Los Angeles e fa'amautu le galuega a le Pule'aga a Samoa i lena vaitau.  Sa malaga mai foi i lena vaitau, e avea kamuta sinia i le fausaga o le Fatuoaiga, ia Brother Roger.

 

O Blais sa galue i le Kamupani Telefoni o le New England Bell, a'o le'i ofoina lana tautua fua mo le Pule'aga a Samoa. Ua atoa nei le 65 tausaga o le tama'ita'i, ae o lona talavou lea sa avea ai o ia ma faia'oga i le Fa’asao High ma toe taliu atu i Los Angeles, ae ua tele se suiga i lona fatu mai lana tautua mo tatou tagata, ma feso'ota'i fo'i ma i tatou e ala i le tatou aganu'u ma agaifanua.

 

"O se mea muamua na suia i lo'u fatu, o lo'u mana'omia lea o sa'u fanau. Ona e le'i faia lava se aiga, o lea sa ou fa'atamafaia ai se fanau e to'alua mai totonu o le Nofoaga e tausia ai fanau ua matua oti.” Ma e to’alua lana fanua tamafai.

 

"O le taua o lo'u i ai iinei, e lua mea sa ou matauina, o le fiafia o tagata Samoa i vi'iga ma pesega o so'o se ituaiga. O luga o pasi e fa'afiafiaina le loto i le fa'alogo i pesega o so'o se ituaiga pe fa'apalagi pe fa'asamoa, ae fa'aosofia ai le fiafia i taimi uma e te femalaga'i ai i pasi,” o sana molimau fiafia lea. "I totonu fo'i o so'o se sauniga ma fa'atasiga, e faia le sauniga e matua matagofie vi'iga o le Atua.”

 

O le vaega lua lea o lona olaga na ia suia ina ua toe taliu o Blais i Kalefonia. Sa ia fa'atuina ai loa se aufaipese e fa'aaogaina ai "Accordions" po'o Okeni ia e ula i lou ua ma ta. I le taimi nei ua avea pea o ia ma Ta'ita'i o lea fa’aili, “Golden State Accordion Band” ma o lo'o tele a latou pese e taina ua fa'aalia i luga o le www.YouTube.

 

"I lo'u fale e na'o lo'u potu moe, ma le potu fo'i ua fa'aaupegaina mo a'u tataga o a'u pese nei ma le fa'anotaina fo'i o matou pese ma vi'iga e a'oa'o ona ta fa'atasi ma le matou fa'aili, ua tu'utoina i ai le ola i lea taleni, aua ua matutua le fanau e to'alua, ma ua tofu tamaiti ma le olaga e tausaili ai la'ua lumana'i, tusa lava pe ua ou le toe fa'atasi ma i la'ua,” o se molimau ola lea a Blais i lona aiga i le taimi nei.

 

Ona e taua ia te ia lona olaga a'o i Amerika Samoa i na vaitau, e tele ana ata sa ia tapu'eina, ma ua avea ma molimau i si ana fanau o lona olaga i Amerika Samoa ma Samoa a'o tautua i le galuega a le Atua.

 

Ina ua logotala o ia o le a faia se sao o lana vasega na avea ai o ia ma faia'oga e fa’amanatu le 30 tausaga talu ona fa'au'u mai Fa'asao, sa ia naunau ina ia auai mai.

 

"O se fiafiaga na ou fa'anaunau i ai, ma ou taumafai atili e tapena mo lo'u fa'anaunauga ou te toe sau se'i toe va'ai i le lafulemu o ona laufanua, ma le olaga fiafia o ona tagata i lana aganu'u matagofie ma le fiafia o aiga e fa'atasitasi i aso patino ia i latou ma a latou pelega,” o sana tala lea ma le fiafia.

 

Sa ia taumafai loa e tausaili muamua lava lona pasese ma le nofoaga e fa'amautu i ai.

 

"Na atoa le tausaga o o'u tausia se tama matua e 94 ona tausaga, ina ia mautu lelei ai la'u fa'asoa mo lenei malaga e 15 aso e toe fa'aalu i Amerika Samoa se'i o'u toe a'ea mauga sa alu i ai malaga maimoa a fanau a'oga fa'atasi ma a'u. Se'i o'u toe fiafia fa'atasi ma la'u vasega na tau a'oa'o i ai le atamai e fa'aaoga masini Komipiuta i na vaitau o le ‘Commodores 64’ ae a fe'avea'i fa'amaumauga e ao ina fa'aaogaina floppy dics e matua le taitai tele ni ata e mafai ona fe'avea'i ai,” o sana tala 'ata lea ma toe fa'amanatu mai lona a'oa'oina fa'atasi o le vasega a teine Fa'asao ma tama Malisi, a'o le'i tu'ufa'atasia le a'oga e pei ona i ai nei Fa'asao Marist High.

 

"Masalo o le tele o a'u taumafaiga e a'oa'o le fanau a'oga lea, o lo'o goto ane i le fa'ateteine o teine Fa'asao i tama Malisi, ma fa'apena fo'i i tama Malisi i teine Fa'asao. Na latou taumafai atili fo'i e fa'atula'ia se matou Kalapu e faia ai a'oga pe a tu'ua a'oga i le afiafi ma sa galulue malosi e pasia mai e Sister Joan, le pule a'oga lea vasega. Na i'u manuia ma maua le matou kalapu na fa'aigoaina ‘Computer Club’. Ona o le fia fa'atasitasi lava ae tomuli ai i le fa'atumauina o tomai ua a'oa'oina ai, ia iloa fa'aaoga le Komipiuta,” o se tala ata lea a Blias.

 

Mai lona aiga o nai ona matua e to'a 10 lelei le la'ua fanau, ma o i latou uma ua fananau ai i le setete o New Hampshire, ona fa'ato'a si'itia mai lea i Kalefonia ina ua maua se galuega lelei a lo latou tama e tausia uma ai i latou.

 

I le tausaga 1983 na asia mai e nai ona matua lana galuega iinei, ma sa latou malaga fo'i i Samoa ma tafafao ai, o se tala mai a lona tama, "O lo'o e alaala i se parataiso, Diane. E le lau maua e i tatou uma avanoa fa'apenei, e mafuta ma feso'ota'i ai ma ni tagata e soifua i se aganu'u matagofie ma le fa'amasani gofie i tagata ese."

 

Na avea Blais ma sui lautogia a le Vasega Fa'au'u 1988 e ootia le lipine e tatala ai le fale fa'atali pasi i Fa'asao Marist High i le aso Faraile ua te’a.

 

O sana tala sa ia fa'apea ai, "O se fiafiaga tele lea ia te a'u, ma o se fa'aeaga sa ou le'i manatu ou te faia mo lenei vasega o tama'ita'i lalelei ma ua agava'a i le tele o tomai eseese talu mai ona nofoia le nofoa i le vasega 9 fa'ato'a amata i le Fa'asao High. Ua ou sauni ou te toe sau fo'i i le isi lima tausaga o lumana'i, lea ua toe fuafua ai le isi fa'atasiga."

 

E toe taliu Blias i Los Angeles Kalefonia i le aso Tofi o le vaiaso lenei.