Ads by Google Ads by Google

Ave fa’apagota se ali’i i Hawaii ona o a’afiaga fualaau fa’asaina

ausage@samoanews.com

O le po o le aso Tofi o le vaiaso na te’a nei na toe fa’afo’i atu ai se ali’i mai Amerika Samoa nei i le setete o Hawaii, mo le tu’uina atu o sana tali e tusa ai o tu’uaiga fa’asaga ia te ia, i lona a’afia ai i se fa’amasinoga fetarale e fa’atatau i le umia fa’asolitulafono o fualaau fa’asaina o lo o a’afia ai o ia fa’atasi ai ma ni isi tagata se to’atele.

 

O le aso Lua o le vaiaso na te’a nei na pu’e fa’apagota ai e Leoleo ia Alapati Vaivai, i lalo o se poloaiga mai le fa’amasinoga, ma tula’i ai o ia i luma o le fa’amasinoga fa’aitumalo a Amerika Samoa i le taeao o le aso Lulu na sosoo ai.

 

O le ali’i loia fautua ia Michael White na tula’i mo Vaivai, ae o le ali’i loia sili lagolago ia Woodrow Pengelly na tula’i mo le itu a le malo. O le afioga i le ali’i Fa’amasino ia Fiti Sunia na fa’atautaia le iloiloga a Vaivai.

 

E to’a 3 sui o le Feterale sa i ai i totonu o le potu fa’amasino ina ua valaau le mataupu a Vaivai i le aso Lulu na te’a nei.

 

Na faamaonia mai e se molimau fa’atuatuaina i le Samoa News, o sui ia e to’a 3 a le Feterale na malaga mai i le po o le aso Gafua o le vaiaso na te’a nei, ma le fa’amoemoe latou te malaga ma ave Vaivai e tali i lona fa’amasinoga, lea o lo o fa’agasolo i le Fa’amasinoga Feterale i Honolulu.

 

O le aso Lua o le vaiaso na te’a nei, Setema 26, 2018 na fa’atulaga e valaau ai le mataupu a Vaivai. Ae ina ua le auai o ia i lea iloiloga, na sainia ai loa e le afioga i le ali’i Fa’amasino ia Sunia se poloaiga e pu’e fa’apagota mai ai Vaivai.

 

Ina ua valaau le mataupu a Vaivai i le aso Lulu na soso’o ai, na fa’ailoa ai e le loia a le malo ia Pengelly e fa’apea, ua mae’a nei ona pu’e fa’apagota e Leoleo ia Vaivai, ma ua i ai nei o ia i lalo o le vaavaaiga a le malo.

 

Na faliu le afioga i le ali’i Fa’amasino ia Vaivai ma fesili i ai, po o fea sa i ai ua mafua ai ona le oo atu i le fa’amasinoga ina ua valaau lana mataupu. Na faamanatu e Sunia ia Vaivai tuutuuga na tatala ai o ia i tua, o le fesoota’i vavalalata lea ma lana loia, ma ia auai i soo se taimi e valaau ai lana mataupu.

 

Na tali Vaivai, sa fa’atali i lana loia e feso’ota’i atu, peita’i ua fiu lava e fa’atali e leai se feso’otaiga, o le mafua’aga lena o lona misi o lana iloiloga.

 

“O le aoga lena o le fasi pepa sa tuuina atu e le Failautusi o le Fa’amasinoga i le aso o lau ulua’i iloiloga, e fa’amanatu atu ai le aso ma le taimi o le isi iloiloga.

 

Ina ua fesiligia le malo i le tulaga o le mataupu a Vaivai, na fa’ailoa ai loa e Pengelly le mae’a lea ona faila e le malo o se talosaga e solofua ai le tagi fa’asaga ia Vaivai. Na taua atili e le loia a le malo e fa’apea, o lea ua sauni le malo mo le tu’uina atu o Vaivai i luma o sui o le feterale mo le auina atu o ia i Hawaii, i se isi fo’i mataupu o lo o tu’uaia ai o ia e le malo feterale.

 

Na talia e Sunia le talosaga a le malo ma solofua ai loa le tagi fa’asaga ia Vaivai. Na tu’uaia e le malo ia Vaivai i le moliaga mama o le fa’atupu vevesi i nofoaga faitele. O lea moliaga na afua mai i se fa’alavelave na a’afia ai o ia i le masina na te’a nei.

 

I le solofua ai o le tagi a le malo fa’asaga ia Vaivai, na poloaina ai loa fo’i e Sunia le tatala o Vaivai i tua mai lalo o le vaavaaiga a le malo. O le mae’a ai o le iloiloga a Vaivai, na toe auina atu ai loa o ia e Leoleo Suesue i le toese i Tafuna mo le sainia o pepa e tatala ai o ia i tua.

 

O le taimi lava na tatala ai Vaivai i tua, na toe pu’e fa’apagota ai lava o ia ma taofia ai loa i totonu o le toese i Tafuna, e fa’atali ai le auina atu o ia i Hawaii e tali i tu’uaiga fa’asaga ia te ia.

 

MATAUPU I LUMA O LE FA’AMASINOGA FETERALE

 

I le mataupu a Vaivai i luma o le fa’amasinoga feterale i Honolulu, o lo o tu’uaia ai o ia i le moliaga o le fesoasoani lea i se tasi i le umia fa’asolitulafono o vaega o le pauta o le aisa ma le fa’amoemoe e tulei pe fa’atau atu i isi tatgata. O lea moliaga e mafai ona fa’asala ai se tasi i le toese mo le umi e le silia i le 10 tasuaga.

 

O le aso Faraile na te’a nei na tula’i ai Vaivai i luma o le Fa’amasinoga Fa’aitumalo a le Feterale i Honolulu. O le afioga i le ali’i Fa’amasino ia Richard L. Puglisi na taulimaina le mataupu a Vaivai.

 

I le teena ai e Vaivai o le tagi a le malo feterale fa’asaga ia te ia, na talosagaina ai loa e le loia a le malo le fa’amasinoga ina ia taofia Vaivai i le toese e aunoa ma se tupe e fa’atulaga e tatala ai o ia i tua.

 

O le aso 2 o Oketopa lea ua fa’atulaga e toe valaau ai le mataupu a Vaivai, mo le iloiloina o le mataupu e faatatau i le tupe e tatala ai o ia i tua. O lana fa’amasinoga autu lea ua fa’atulaga e faia i le masina o Iuni o le tausaga fou 2019.

 

E pei ona taua i fa’amaumauga a le fa’amasinoga feterale, e to’a 14 i latou o lo o molia fa’atasi ma Vaivai i lenei mataupu. O i latou nei e aofia ai ma i latou e to’a 3 e fa’ai’u Samoa e pei o Raphael Sakaria, Rose Pomele ma Marenda Tamaalemalo.

 

I fa’amaumauga a le fa’amasinoga o lo o taua ai e fa’apea, i le va o le masina o Iuni 2017 ma Aokuso 22, 2018, o lo o masalomia na a’afia ai Vaivai ma ni isi ua molia fa’atasi i latou i ni gaioiga e umia fa’asolitulafono ai fualaau fa’asaina ma le fa’amoemoe e tule’i ma fa’atau atu i isi tagata.