Ads by Google Ads by Google

Lagona o Tagata Talosaga Nogatupe Fa’afou ai Fale Nofo

Matagofie le avanoa sa mafai ai ona fesiligia le pulega o Nogatupe a le Faletupe o Atina’e e le to’atele sa o’o ane e fa’alogologo i aiaiga o Nogatupe mo Falenofo Fa’afou mo Aiga e vaivai le tamaoaiga.

O le avanoa na tatala mo le Falelima i sasa’e i le aso ananafi, ina ia mafai ona fa’amalamalama mai lea fo’i vaega tupe e $431,500. ua mae’a fa’atulaga mai e le HUD e ala i le CDBG mo ia talosaga. Ua fa’atulaga fo’i le faletupe o Atina’e (DBAS) e fa’asoa maia lea vaega tupe mo e ua agava’a ai e tusa ma aiaiga lea ua fa’amanino i le lautele ananafi.

Mai lea aofa’iga o le tupe e $302,050.00 le tinoitupe mo Tutuila, ae $129.450. le tupe e fa’asoa mo Manu’a. Ua pasia e le Faletupe o Atina’e e 40 talosaga e se’ia mo Tutuila, ae 15 talosaga e se’i mo le Manu’atele.

O le isi mea na fa’amalamalama atili, o le ala e piki ai i latou o le a fa’amanuiaina e talia a latou nogatupe fa’atasi ai ma le aofa’i o talosaga e talia e iloilo toto’a ai i latou e maua moni nogatupe i lenei tausaga.

Ona o le nogatupe lenei e i ai ona pepa patino e mafai ai ona agava’a le sui talosaga mo se nogatupe, o lea sa va’aia ai le to to ta’itasi ese mai o i latou na fa’atumulia ai le Fale Laumei i le taeao ananafi, ina ua amata manino a’ia’i le fa’amalamalamaga a le tama’ita’i sinia o le itu o nogatupe a le Faletupe o Atina’e, Ruth S. Matagi. O nisi sa nonofo pea ia maua se avanoa e fa’aleo ai o latou fanoga ma iloga ai, e sili atu fo’i lava ona malamalama mea uma, pe afai ae fesili!

Ona o le ulua’i taimi fo’i lenei o le a saili ai sou avanoa mo sau talosaga e iloilo mo lea fa’amanuiaga e ala i le se’i, o lea sa fa’amatala ai, ua sili atu lea, ona o le to’atele o nisi e va’aia le momoe solo i nofoaga atofa mo le fa’atumuina o pepa talosaga, pe afai e fai e fa’asolo i le sui na muamua atu e fa’atumu le talosaga.

Ese mai lea, ae ua lua pemita e sauni mo le talosaga lenei, “O le pemita o le fanua” e fa’atu ai lou fale, ma ua mana’omia le feagaiga fa’alisi o le fanua i le va o le Sa’o o le aiga ma oe lea e talosaga mo se nogatupe. Sui e fa’atau motu fanua, ua umia fo’i pepa ua mautu latou fanua, e aofia i le vaega lua o nei mea e mo’omia.

Lona lua, o le tulaga o lou fale po’o gafea tonu lava, pe o a’afia i eleele ua mae’a makaina e a’afia i ni lologa, tafeaga o vaitafe, sologa mai pito mauga ma auvae mauga. A le pasia ai le tulaga o lou fale e fia fa’afou, o lona uiga e sili ai pe a le talosaga atu.

Ua mae’a fo’i ona fa’asolo mai le aofai o tagata o lo’o nonofo i le fale lea ua fia fa’afou, ma ua fua fa’atatau fo’i ma le aofa’iga o le tupe maua a i latou uma, a sili i le fa’atulagaga ua aumaia, o lona uiga, aua fo’i le talosaga.

E tolu lava ituaiga o tagata ua talia talosaga: Sitiseni o Amerika, Sitiseni o Amerika Samoa ma tagata ua mae’a maua o latou pepa nofo mau ‘tumau’ i Amerika Samoa. O isi mea uma e tatau ona taua’aoina, ua masani ai le atunu’u, peita’i e ala mai i fesili sa pa’u i le fola, e i ai isi omiga sa latou fia malamalama toto’a lava i ai.

Ina ua va’aia sui fo’i sa fa’amanuiaina i nisi polokalama ua te’a a le faletupe o Atina’e, sa fa’amamafa mai, ia mautinoa o lau tupe maua i au lafoga o talafeagai ma le fa’atulagaga i le aofa’i o lou aiga, ma le tupe maua mo i latou uma na o lo’o e va’aia. E mafai ona fa’amalosia lea vala o le talosaga i lau kopi lafoga i tausaga e lua ua tuana’i.

O le isi mea ua manino nei, pe afai sa faia sou fale i le polokalama 1602, ae o e agava’a lava e tusa ai o aiaiga ua fa’atulaga mai, e mafai lava ona e maua le avanoa e toe talosaga ai i lea fo’i polokalama, aua o le polokalama lea mo le fale o e nofo ai!

Peita’i, e va’aia toto’a lou sui, po’o lelei ona totogia lau nogatupe ma e tausisia uma isi aiaiga o na fo’i polokalama sa fa’amanuia ai au talosaga muamua.

Afai o sui o i ai pea talosaga i totonu o le faletupe e tatalia ai nisi polokalama fa’apea, ua mafai ona toe asia se tasi o sui o le faletupe, avane uma ai kopi o pemita sa i ai, pe o mafai lava ona aoga mo lenei fo’i talosaga, ae ao lava ina e mua’i manumalo i le se’i lea e faia i le aso 11 Fepuari, 2013. O lau numera o le se’i, e ao ina e susu atu i le aso atofa mo le Mata’itusi amata o lou fa’ai’u, le sui o talosaga mo le nogatupe, e maua ai lau numera o le se’i. Mai le itula e 9 se’ia o’o i le 3:00 i le afiafi, e i ai pea sui o le faletupe i le Lee Auditorium mo le tufaina atu o nei pepa se’i i le mamalu e o’o ane.

E lua atigipusa ua fa’atulaga e fa’atautaia ai le se’i, o le atigi pusa mo Tutuila, ma le atigipusa mo Manu’a. O tagata Manu’a nei, o i latou uma lava o lo’o alaala sa’o i Manu’a, ae o tagata Manu’a o lo’o alaala i Tutuila. O le fale fo’i e fa’afou, o le fale i le Manu’atele.

Pe afai e laki oe i le se’i, ona iloa patino lea ua maua le avanoa e iloilo ai lau talosaga, ae o le usita’ia o mea ua fa’ailoa atu i luga, ma le o’o o le fa’asologa ia te oe, ae le’i uma le tinoitupe ua atofa mo lou motu, o le mautinoa lea o lou avanoa.