Ads by Google Ads by Google

Fa’amavae aloaia Afoa mai le tofiga o le Loia Sili

AFOA: Ou te le o sola, ae ona o le fa’aaloalo a lo’u Itumalo

 

O le fonotaga mulimuli mo lenei tausaga o le Kapeneta a le Kovana na usuia i le taeao ananafi i le potu fono a le Kolisi Tuufaatasi, na faatoa faaleo aloaia ai e le afioga i le Aloalii ia Afoa Leulumoega Su’esu’e Lutu lana fa’amavaega mai le tofiga o le Loia Sili na tofia ai o ia e Lolo ma Lemanu, ona o lea ua ia talia le fa’aaloalo a lona itumalo o le Maoputasi, na te faaauauina le isi tofi Senatoa o le itumalo mo le Maota Maualuga i le Fono Faitulafono, lea sa tauave e le afioga i le Tapunuu ia Fa’agata Mano Fa’agata ua tu’umalo.

 

O le masina Setema na te’a nei na lafo atu ai e le afioga i le Tapunuu ia Tiumalu Telesia Scanlan le fa’aaloalo ia Afoa, na te faaauauina ai le tofi Senatoa o le itumalo, ma faailoa aloaia atu ai loa e Afoa i le alii kovana ia Lolo Moliga lana fa’amavaega mai le tofiga o le Loia Sili, ona o lea ua ia talia le faaaloalo a le itumalo.

 

I luma o le Kapeneta ananafi, na saunoa faafetai ai Afoa ia Lolo ma le lutena kovana ia Lemanu Peleti Mauga, faapea ai le kapeneta ma le faigamalo a Amerika Samoa, ona o le taimi na latou galulue faatasi ai mo le tausaga atoa.

 

Na faamanino e Afoa e faapea, ua mafua ona ia manatu e tula’i ese ma le tofiga o le Loia Sili, ona ua ia taliaina le faaaloalo a le itumalo, ina ia fai o ia ma o latou sui i le Fono Faitulafono.

 

“E le lava a’u upu e faamatala le agaga faafetai ona o le faaaloalo maualuga ua tuu mai e le itumalo ia te a’u, ou te iloa o le Atua e auala mai ai le tofi mo le tagata, ou te faafetai faapitoa atu i lo’u itumalo atoa, ona o le fa’aaloalo ua mafai ona outou tuuina mai ou te tautua ai e ala i le nofoa o le itumalo,” o le saunoaga lea a le Aloali’i, o le ulua’i taimi fo’i lea ua ia saunoa faalaua’itele ai i luma o le atunuu e tusa ai o le fa’aaloalo maualuga a lona itumalo.

 

“Ae mo le tofiga sa oulua tofia ai a’u le afioga i le Kovana Lolo ma le Lutena Kovana Lemanu, ou te faamalulu atu, a ou nofo ma mafaufau, pei lava o le a ou sola, pe foliga mai ua i ai se mea ua tupu, ae leai, e le o i ai se mea o tupu, ae ona o le finagalo o le itumalo, lea ua mafua ai ona ou tula’i ma faamavae atu, o ai a’u ou te teena ai le finagalo o le itumalo,” o le isi lea vaega o le saunoaga a Afoa.

 

Na taua e le Aloalii e faapea, ina ua tuuina atu le finagalo a lona itumalo mo le tofi Senatoa, sa ia faaoloolo maau ai loa i le alii kovana mo sona finagalo, ma sa talia ma le agaga fiafia e Lolo lona faanaunauga ina ia tula’i e talia le faaaloalo a le itumalo.

 

“Mai nofoaiga eseese sa ou galue ai, ou te tautino atu, o le nofoaiga muamua lenei ua atoa uma i ai a’upega o le taua, ma o la’u tatalo Lolo ma Lemanu, faaauau pea ona oulua galulue faatasi ma la oulua kapeneta, o le manuia lena o le lua faigamalo,” o le isi lea saunoaga a Afoa.

 

E tolu nofoaiga na taua e Afoa sa tautua ai mo le faigamalo a Amerika Samoa, o ia nofoaiga e aofia ai nofoaiga e lua i le taimi o Kovana Lutali, faapea ai ma le nofoaiga lenei a Lolo ma Lemanu.

 

E ui o lea ua sauni le afioga i le Aloalii e ulufale atu i le Fono Faitulafono, peitai sa ia faailoa i luma o le kapeneta, e tumau pea ona avea o ia ma tagata faigaluega mo le faigamalo a Lolo ma Lemanu, pe afai e i ai se galuega e moomia ai lana auaunaga.

 

“A i ai se mea e aoga ai Afoa mo le faigamalo Lolo ma Lemanu, pau le mea e fai o le valaau atu, ona ou sau lava lea ma le usita’i aua ou te talitonu, o lea lava ou te faigaluega mo le faigamalo a Lolo ma Lemanu,” o le saunoaga lea a le afioga i le Aloalii.

 

Na faafetai le alii kovana ia Lolo i le afioga a Afoa ona o lana tautua i totonu o le faigamalo i le tausaga e tasi sa latou galulue ai. Saunoa le alii kovana e faapea, e ui e na o le tasi le tausaga na latou galulue ai ma Afoa, ae tele mea aoga ua la aoaoina mai ma Lemanu mai lenei tamalii o le atunuu, e aoga e fau ai le galuega mo le lumana’i.

 

Na faamatala e Lolo le afioga Afoa, o se tasi o ta’ita’i e to’a pea i soo se taimi e sousou ai le tai ma tula’i mai faafitauli i le galuega, ma o nisi nei o uiga e faagalo gata ai le afioga i le Aloalii.

 

Na faailoa e Lolo ia Afoa, o le Fono Faitulafono o le a aga’i atu i ai, e le o se galuega e faigofie, aua e ui o lo o tautua ai tama o le atunuu, peitai o lo o i ai fo’i ma le tofa faaleaganuu e taitai ai lea foi vaega o le faigamalo.

 

“Ia manuia lou o o atu i le Fono, matou te faatuatua fo’i e te lagolago mai i fuafuaga o le a matou taumafai atu i ai mo le manuia o le faigamalo,” o le saunoaga lea a le alii kovana, faatasi ai ma lona faailoa atu ia Afoa, e leai se mea o faaletonu ai le va o le Fono ma le faigamalo.

 

O le tofa a Tuaolo M. Fruean na fai ma sui o le Kapeneta e momoli le agaga faafetai ia Afoa e tusa ai o le taimi sa latou galulue faatasi ai i le kapeneta, atoa ai ma lana auaunaga i le malo.

 

Na faailoa e Tuaolo ia Afoa e faapea, e tatau ona savali i ana folafolaga ua faia, o ia e tula’i mai e fesoasoani i le faigamalo, ae le o le oo loa i le Fono Faitulafono, ona amata loa lea ona togi togi ma’a mai i le Fono.

 

“E le manuia le faigamalo i le togi togi ma’a, a i ai se mea e finagalo i ai lena itu o le faigamalo, nonofo i lalo ma Lolo ma Lemanu ma talanoa ona manuia lea o le malo, ma ia e savali i au tala ia ua fai mai nei, ne’i te’i fo’i ua e o o atu i o ona ese fo’i lea o au tala e fai, aua e le togi ma’a se tagata e nofo i le fale tioata,” o le saunoaga malie lea a Tuaolo ma tali e ai sui o le kapeneta.

 

Na faai’u saunoaga faafetai i le afioga i le Aloalii i se meaalofa na saunia e le faigamalo e aloaia ai lana tautua, atoa ai ma le anoanoa’i o meaalofa e pei o teutusi ma afifi na faaoo atu e sui o le kapeneta i le afioga Afoa, e faailoa ai lo latou misia o ia i le galuega, atoa ai ma le ofo atu i ai o faamanuiaga o le tausaga fou.

 

O le aso Gafua lona lua o le masina o Ianuari 2014 o le a toe tauaofia ai le Fono Faitulafono, ma ua i ai le faamoemoe o le tauaofiaga lea o le a nofoia ai loa e le Aloalii le nofoa o le itumalo, i le mae’a ai lea ona faatauto o ia i luma o le maota maualuga.