Ads by Google Ads by Google

Fa’ailoa Ao malo Samoa le taua o le gagana a Samoa

Na ogatotonu le saunoaga autu mai le Ao o le malo o Samoa, mo le Fonotaga mo Aoaoga a le malo o Amerika Samoa o lo o faagasolo i le maota o Lee Auditorium mo le umi e tolu aso, i lona fautuaina lea o tagata Samoa ina ia faataua le gagana ma le aganuu a Samoa, aua o le ‘auga ma le autu lea o lona tofi mai le Atua.

 

“O le gagana ma le aganuu, o le ‘auga lea o le tofi, e fafaga ma faafailele le lagona ma le mau, o a’u nei o le tagata Samoa. O le tatou faasinomaga e faasino ma faailoilo le tagata Samoa ma faasino’esea ia le, e le o se tagata Samoa,” o se tasi lea o vaega o le saunoaga a le Ao o le malo o Samoa.

 

Na faatumulia le maota o Lee Auditorium i le taeao ananafi i ta’ita’i o le atunuu, ta’ita’i faaleaoaoga, aemaise ai valaaulia ua lautogia mo lenei fonotaga.

 

O le afioga i le Kovana Sili ia Lolo Matalasi Moliga na fai ma sui o le malo o Amerika Samoa e faafeiloaia le afioga mai o le Ao o le Malo o Samoa ma lana masiofo ia Filifilia, faapea ai ma le silia i le to’a 300 sui valaaulia mai Ofisa o le malo, aoga, faalapotopotoga, Ekalesia ma nuu taitasi, ua laugofia mo le faaleo o latou finagalo e uiga i le faamoemoe o lenei aso.

 

Saunoa Tui Atua e faapea, na mafua ona malaga mai e tali i le valaaulia a le alii kovana sili, e le ona o ia o le Ao o le malo o Samoa, ae ona o ia o le uso, aiga, e tasi le toto e tasi foi le tino ma Amerika Samoa nei.

 

“E le o a’u fo’i o se polofesa o le gagana, po o se faiaoga, po o se faifeau, ae afua mai se manatu i le gagana ma le aganuu, ona o a’u e ola, tautala, tusitusi ma naunau i mea tau Samoa,” o ulua’i folasaga ia a le Ao o le malo i lana saunoaga autu.

 

Ina ia faaaoga tatau le gagana, na taua ai e Tui Atua “le tatau lea i le gagana ona tautala mai ia i tatou, e le gata i mataupu e faigofie ae faapea foi i mataupu fita ma lavelave, e ao foi ona faasinaalo i faamaumauga o le tatou tala faasolopito faapea ai upufai o malo, i o tatou moomooga ma lavasiga, i fita ma tofotofoga, e ao foi i le gagana ona faaosofia le gagana e fetufaa’i ma felagolagoma’i, aua o le gagana ma le aganuu, o mea faigaluega ia e faailo ai le tofi o le aiga, le nuu ma le atunuu.”

 

O se tasi o itu na taua e Tui Atua ua tau lagona ai lona li’a e lauga i le gagana, ona ua fai si eseese o lana gagana ma le gagana o lo o faaaoga e nisi o le atunuu.

 

Mo se faataitaiga o lana saunoaga, ua se-ase-a ona toe faaaoga e nisi o le atunuu le muagagana lenei, “e sanisani fua le vinavina a ua gau le matavana,” e mafua ona le toe faaaoga lenei muagagana, ona ua le toe faaaogaina le vinavina ma le matavana i le fauga o fale po o pa fagota a Samoa, ma i lona talitonuga, afai ua le feau o le muagagana, lona uiga foi ua le toe apaapa foi i ai le gagana tautala po o le gagana lauga.

 

I lenei vaitau i Samoa e pei ona saunoa Tui Atua, o lo o mumufalo le tele o taofi ma fesili, pe faapefea ona aoaoina le gagana Samoa e faiaoga i fanau aoga, ona o le mataupu i le gagana e lavelave ma e le faigofie fo’i.

 

Ae i lona talitonuga i auala e aoaoina ai le gagana, e tatau ona i ai vaega nei e tolu: (1) e tatau ona i ai se fua e tavavae ai fanau laiti ma tagata matutua, faapea ai ma e e afaina le tino ma le mafaufau; (2) e eseese metotia mo e o lo o tau amata ma e ua leva ona i ai i le aoga; (3) le mafuaaga ua fesuisuia’i ai le gagana tautala, le gagana lauga ma le gagana tusitusi, o le taimi ua aga’i i luma, o le taimi ua toe fo’i i tua.

 

Na faamamafa e Tui Atua le tatau lea ia Samoa i Sisifo ma Samoa i Sasa’e ona iloilo suiga ua vaaia i le gagana i le taimi nei, ma iloilo pe i ai ni aafiaga tuga e mafua mai ona o nei suiga.

 

Sa ia taua foi e faapea, e ui o suiga ma le eseese o finagalo i le gagana e le o se mea e leaga, ae tatau foi i ta’ita’i o le atunuu ona aua ne’i tei ma faapea o nei suiga ua leaga, ae tatau ona vaavaai i auala e ono afaina ai le gagana, ona toe iloilo lea o auala e foia ai ia itu leaga.

 

I le saunoaga a le alii kovana ia Lolo, sa ia toe faatepa ai le amataina mai o lenei faamoemoe, ina ua iloilo e le faigamalo ripoti mai le Matagaluega o Aoga atoa ai ma ripoti mai le Kolisi Tuufaatasi, ma vaaia ai le maualalo o togi o lo o ausia e fanau aoga o lo o ulufale atu i totonu o le Kolisi Tuufaatasi.

 

Saunoa Lolo e faapea, o le taua o le fonotaga lenei o le a mafai ai ona tuu faatasi manatu ma lagona e fau ai se lumana’i manuia mo alo ma fanau a le atunuu i le lumana’i.

 

O le maea ai o le tatala aloaiaina o lenei fonotaga i le taeao ananafi, na amata ai loa fetufaaiga ua faatulaga mo mataupu eseese o le a talanoaina, lea foi o le a maua ai le avanoa o sui valaaulia taitasi e faaleo ma faasoa ai o latou finagalo e faatatau i lenei mataupu.