Ads by Google Ads by Google

“NA O LE NOFONOFO I LE ASO ATOA E LEAI NI GALUEGA FAIA AE MAUA TOTOGI”

FESILIGIA FAIMEALELEI TUPE TOTOGI AI TAGATA FAIGALUEGA FOU FONO

 

Na lologo totonu o le maota o sui i le taeao ananafi ina ua tula’i le afioga i le alii Faipule mai Aua ia Faimealelei Anthony Fu’e Allen, ma fesiligia le alagatupe a le Fono Faitulafono o lo o totogi ai tagata faigaleuga fou ia e le’i leva ona faa faigaluega, ae o lea e tau saili se tupe faaauau ai totogi o tagata faigaluega a le fono mo vaiaso o lo o totoe o le tausaga tupe lenei.

 

O le mataupu lenei na laga e Faimealelei i le taimi o folafolaga a le maota o sui, ina ua tauaao e le maota se tusi mai le kovana sili ia Lolo Matalasi Moliga, e faailoa mai ai lona sainia o le Pili mo le Paketi Faaopoopo e $1.1miliona e faaauau ai le totogiina o tagata faigaluega a le Fono mo taimi faai’u o lo o totoe o le Tausaga Tupe 2013.

 

Na taua e Faimealelei i lana folasaga e faapea, e tasi lava le mafuaaga na ala ai ona pasia e le Fono le paketi faaopoopo e $1.1miliona, e totogi ai senatoa ma faipule ma tagata faigaluega uma a le fono, ae le’i i ai se faamoemoe e toe faa faigaluega ai ni isi tagata faigaluega fou.

 

Saunoa Faimealelei e faapea, e le’i faigofie finagalo o afioga i faipule ina ua talanoaina le paketi faaauau a le fono e $1.1miliona, sa tele fo’i fesili sa fia malamalama i ai ni isi o faipule pe aisea ua ova ai le faaaoga a le Fono mai lana paketi na pasia, ae na faamuta uma nei mau fesili ina ua saunoa le fofoga fetalai e faamalamalama le mafuaaga o le pili tupe mo le fono.

 

“E ui i le tele o nei mau fesili, ae na fuli uma finagalo o afioga i faipule e pasia le tulafono lenei, ina ua faamanino mai e le Fofoga Fetalai, ua alu uma le tupe a le Fono e faamaea ai le fausiaina o le tatou fale o le ‘IT Building’, lea ua mafua ai loa ona mumu le tatou paketi, ae o le faa faigaluegaina o tagata fou, e lagona ai le faanoanoa o le loto ma tuu fesili, o fea la e aumai ai tupe ia ua totogi ai nei tagata faigaluega fou,?” o le saunoaga lea a Faimealelei.

 

Na faailoa e Faimealelei i luma o le maota e faapea, e i ai tagata faigaluega fou a le Fono lea ua ia maua le tala ua faa faigaluega, ae o lo o totogi i ‘voucher’, ae o totogi fo’i o lo o ofa atu ia i latou nei e le o ni totogi laiti.

 

Na taua e se molimau i le Samoa News e faapea, pe a ma le to’alima tagata faigaluega fou o lo o faatatau i ai le saunoaga a le faipule, ma, e i le va o le $30,000 ma luga atu le maualuluga o totogi a i latou nei.

 

Saunoa Faimealelei e faapea, talu lava ona avea o ia ma faipule i le fono, e le o manino lava tulaga i le vaevaeina o tupe o lo o faafoe ai le maota maualuga ma le maota o sui, ae o le isi lea mataupu o lo o toatele faipule o lo o naunau e faamanino, o le moni ma le faamaoni o faamaumauga ma gaioiga o lo o faia i totonu o le fono.

 

Na faamanino foi e le alii faipule e faapea, e le tetee o ia i le faa faigaluegaina o tagata o le atunuu, pau le lagona ia te ia, ia faa faigaluega na o tagata e manaomia la latou tautua ma le agavaa, ae le o le faa faigaluega o le tagata e alu atu nofonofo i le fale fono i le aso atoa e leai sana galuega e faia ae o lo o maua lona totogi.

 

“Ana faaalu tupe nei e faa faigaluega ai ni Saienitisi po o ni isi tagata e i ai ni agava’a faapitoa e fesoasoani ai i le faatinoina o galuega a faipule ma le fono, ou te lagolagoina, ae o le faaalu o lenei tupe tele e faa faigaluega ai tagata e na o le o mai nofonofo ma feofeoa’i solo e leai ni galuega e faia, o se tulaga lea e lagona ai le faanoanoa,” o le saunoaga lea a le alii faipule.

 

O se tasi o itu na taua e Faimealelei o lo o atugalu i ai lona taofi, so o se mea faaletonu lava e tula’i mai i le Fono, e le taua ai le igoa o le Senate po o le Maota o Sui, ae ta’u ai le Fono Faitulafono.

 

Na faaiu le saunoaga a le alii faipule i lona talosagaina o le afioga i le Sui Fofoga Fetalai ia Iaulualo Talia Faafetai, sa taitaia le tauaofiaga a le maota i le taeao ananafi, ina ia silasila toto’a i lenei mataupu ina ia mautinoa e faamanino le mea moni ma le mea sa’o i le atunuu o lo o tapua’i.

 

Na tutula’i afioga i faipule ia Puletuimalo D. Koko; Vui Florence Vaili Saulo ma Atualevao Gafatasi Afalava ma faaali o latou finagalo tete’e fa’asaga i le saunoaga a Faimealelei.

 

Na taua e Puletuimalo e faapea, sa le tatau ia Faimealelei ona tula’i e faaleo lenei mataupu i luma o le maota ma le aafia atu ai fua o isi faipule, ae sa tatau lava ona faatali se’i o o atu le Fofoga Fetalai ona alu lea i ai la te talatalanoa na o laua.

 

Ae na taua e le tamaitai faipule ia Vui e faapea, e ui e le’i auai i le aso na talanoaina ai e le komiti le mataupu e faatatau i le paketi faaopoopo lenei a le Fono, ae i ai lona talitonuga sa tatau i le alii faipule ona onosa’i se’i taunuu mai le Fofoga Fetalai ona saili lea i ai o sona avanoa.

 

Na tula’i le afioga Atualevao ma faaalia lona faateia tele i le mataupu ua faaleo e le alii faipule ia Faimealelei, ae o lea ua uma ona faailoa le finagalo o le kovana e ala i lona sainia o le tulafono.

 

“O le mataupu lenei e tatau ona fesiligia i le taimi o le Paketi a le Fono, ae le tatau ona talanoaina i totonu o le maota, aua so o se taimi e faaleo ai e sui mamalu ni mataupu faapenei, e tatau ona e manatu muamua i le isi ou uso a faipule faatoa po o aafia ona lagona i au saunoaga,” o le saunoaga lea a Atualevao.

 

Na maea saunoaga a faipule na tete’e i lenei mataupu, ae tula’i le afioga i le alii faipule mai Pago Pago ia Vaamua Henry Sesepasara ma ia faailoa lona lagolagoina o le mataupu na laga e Faimealelei.

 

Saunoa Vaamua e faapea, e le gata e eseese uma finagalo o faipule i le mataupu lenei, ae o le tupe foi o lo o fesiligia, e le mafai ona tali i le taimi e talanoaina ai le paketi a le Fono, ona o le paketi a le fono e faatatau i le tausaga tupe 2014, ae o le tupe lenei o lo o faaaoga mo le tausaga tupe lenei.

 

Na faafetai faatasi Vaamua ma le afioga i le alii faipule ia Puleleiite Li’amatua Tufele Jr i le afioga a Faimealelei, ona o le mataupu ua ia laga e faatatau i tupe a le fono.

 

Ae na taua e le sui fofoga fetalai ia Iaulualo e faapea, e ui e sa’o le mataupu na saunoa i ai le alii faipule ia Faimealelei, ae i ai lona talitonuga sa tatau ona fesiligia e ia le tulaga lea i le taimi na iloilo ai e le komiti le pili e le’i pasia ma sainia e le alii kovana.

 

Ina ua fesiligia e le Samoa News le afioga a Faimealelei e faatatau i faasea a faipule i lona lagaina o le mataupu i luma o le maota, na saunoa ai le alii faipule e faapea, e leai se mea e taofia ai o ia mai lona fesiligia o lea mataupu i luma o le maota, aua o le mafuaaga lea na filifilia ai o ia e lona itumalo, o le faaleo o mea moni ma o latou finagalo i luma o le Fono.

 

“Na filifili a’u e lo’u itumalo e fai ma o latou sui i luma o le maota, o lo’u tiute la, so o se mataupu ou te fia malamalama ai e tatau ona ou fesili ma laga i luma o le maota, ae le faapea na filifilia a’u e le itumalo ma te fono to’alua ma le fofoga fetalai e pei o finagalo o ni isi o faipule,” o le saunoaga lea a Faimealelei.

 

Na taua e le alii faipule e faapea, e le na o ia le faipule o lo o fia malamalama i le tulaga o tupe o lo o faafoe ai le Fono, ma e leai se aia a le isi faipule na te taofia ai le isi faipule mai le faaali o lona manatu i mataupu e fia malamalama ai i totonu o le maota.

 

Ina ua fesiligia e le Samoa News le afioga i le ali’i faipule ia Puletuimalo e uiga i lana saunoaga sa fai i luma o le maota, na saunoa ai le alii faipule e faapea, na mafua ona faauilavea i le finagalo o Faimealelei, ona e foliga mai i lana saunoaga o faipule uma o lo o faatuiese i le mataupu sa ia lagoina.

 

“O le agaga o lo’u manatu sa fai i luma o le maota, afai ua manatu le alii faipule e faaleo lona finagalo, aua le taumafai e aafia atu ai fua ma isi faipule faapea e toatele faipule o lo o tete’e i le mataupu ae o ia lea ua fai ma sui e faaleoina le mataupu, o le mea moni lava, afai o lona lava lea finagalo, faaali sa’o i luma o le maota ae aua le taumafai e lafi i tua i isi faipule,” o le saunoaga lea a Puletuimalo i le afiafi ananafi ina ua toe fesiligia e le Samoa News.

 

Sa ia taua fo’i e faapea, e le malamalama lona sui pe aisea ua toe fesiligia ai e Faimealelei le mataupu lenei, ae o lea sa palota ioe i le taimi na faitau tolu ai le pili i luma o le maota o sui.

 

“E leai se mea e toe fesiligia ai fua le mataupu, o lea ua pasia e le fono ma saini e le kovana, ua te’a le taimi sa tatau ona faafinau pe fesiligia ai lenei mataupu, a o lea ua toe tula’i le faipule ma leoleoa i luma o le maota e faaleo lona tete’e, a o lea ua aloaia le tulafono e totogi ai tagata faigaluega uma a le fono e aofia ai ma ia,” o le isi lea saunoaga a Puletuimalo.

 

Ina ua taunuu i luma o le Fono le pili tupe a le kovana e faaauau ai le paketi a le Fono mo le faaiuga o le tausaga tupe lenei, na faaleo ai e le peresetene o le Senate ia Gaoteote Palaie Tofau i luma o le senate lona tete’e i le faaiuga a le kovana mo le $1.1 miliona e faaauau ai galuega a le fono.

 

Saunoa Gaoteote e faapea, o le tupe na aumai i totonu o le paketi a le fono na faamae’a ai le fausiaina o le maota fou a le fono, le ‘IT Building’ ma le talitonuga, o lo o totoe le silia i le $2miliona a le fono mai le nonogatupe e $20miliona a le malo, ma o le tupe la lena e tatau ona avatu e faapaleni ai le tupe a le fono na faaaoga e faamae’a ai le fausiaina o le maota fou a le fono.